Τι είναι η πρόληψη;

Η πρόληψη του καρκίνου είναι η δράση που λαμβάνεται για τη μείωση της πιθανότητας εμφάνισης καρκίνου. Με την πρόληψη του καρκίνου, μειώνεται ο αριθμός των νέων περιπτώσεων καρκίνου σε μια ομάδα ή πληθυσμό. Ας ελπίσουμε ότι αυτό θα μειώσει τον αριθμό των θανάτων που προκαλούνται από καρκίνο.

Για να αποτρέψουν την εμφάνιση νέων καρκίνων, οι επιστήμονες εξετάζουν τους παράγοντες κινδύνου και τους προστατευτικούς παράγοντες . Οτιδήποτε αυξάνει την πιθανότητα να αναπτύξετε καρκίνο ονομάζεται παράγοντας κινδύνου καρκίνου. Oτιδήποτε μειώνει την πιθανότητα να αναπτύξετε καρκίνο ονομάζεται προστατευτικός παράγοντας για τον καρκίνο.

Μερικοί παράγοντες κινδύνου για καρκίνο μπορούν να αποφευχθούν, αλλά πολλοί δεν μπορούν. Για παράδειγμα, τόσο το κάπνισμα όσο και η κληρονομικότητα ορισμένων γονιδίων αποτελούν παράγοντες κινδύνου για ορισμένους τύπους καρκίνου, αλλά μόνο το κάπνισμα μπορεί να αποφευχθεί. Η τακτική άσκηση και η υγιεινή διατροφή μπορεί να είναι προστατευτικοί παράγοντες για ορισμένους τύπους καρκίνου. Η αποφυγή παραγόντων κινδύνου και η αύξηση των προστατευτικών παραγόντων μπορεί να μειώσουν τον κίνδυνο, αλλά δεν σημαίνει ότι δεν θα πάθετε καρκίνο.

Μελετώνται διάφοροι τρόποι πρόληψης του καρκίνου.

Το ενδομήτριο είναι η επένδυση της μήτρας . Η μήτρα είναι μέρος του γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος. Είναι ένα κοίλο, σε σχήμα αχλαδιού, μυώδες όργανο στη λεκάνη, όπου μεγαλώνει ένα έμβρυο.

Ο καρκίνος του ενδομητρίου είναι μια ασθένεια κατά την οποία σχηματίζονται κακοήθη (καρκινικά) κύτταρα στους ιστούς του ενδομητρίου.

Ο καρκίνος του ενδομητρίου διαγιγνώσκεται συχνότερα σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες σε μέση ηλικία 60 ετών.

Από τα μέσα της δεκαετίας του 2000, ο αριθμός των νέων περιπτώσεων καρκίνου του ενδομητρίου αυξάνεται ελαφρά κάθε χρόνο. Από το 2009 έως το 2018, ο αριθμός των θανάτων από καρκίνο του ενδομητρίου αυξήθηκε κατά περίπου 2% ετησίως.

Σχηματική αναπαράσταση μήτρας

Πρόληψη και παράγοντες κινδύνου του καρκίνου του ενδομητρίου

Βασικά σημεία

Η αποφυγή παραγόντων κινδύνου και η αύξηση των προστατευτικών παραγόντων μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη του καρκίνου.
Οι ακόλουθοι παράγοντες κινδύνου αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου του ενδομητρίου:

  • Υπερπλασία ενδομητρίου
  • Οιστρογόνα
  • Ταμοξιφαίνη
  • Παχυσαρκία, αύξηση βάρους, μεταβολικό σύνδρομο και διαβήτης
  • Γενετικοί παράγοντες

Οι ακόλουθοι προστατευτικοί παράγοντες μειώνουν τον κίνδυνο καρκίνου του ενδομητρίου:

  • Εγκυμοσύνη και θηλασμός
  • Ορμονικά αντισυλληπτικά
  • Απώλεια βάρους
  • Σωματική δραστηριότητα
  • Το κάπνισμα είναι επίσης προστατευτικός παράγοντας για τον καρκίνο του ενδομητρίου. Ωστόσο, υπάρχουν πολλές γνωστές βλάβες του καπνίσματος που αντισταθμίζουν αυτό το όφελος.

Δεν είναι γνωστό εάν ο ακόλουθος παράγοντας επηρεάζει τον κίνδυνο καρκίνου του ενδομητρίου:

  • Φρούτα, λαχανικά και βιταμίνες

Η αποφυγή παραγόντων κινδύνου και η αύξηση των προστατευτικών παραγόντων μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη του καρκίνου.

Η αποφυγή παραγόντων κινδύνου για καρκίνο μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη ορισμένων μορφών καρκίνου. Οι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν το κάπνισμα, το υπερβολικό βάρος και τη μη αρκετή άσκηση. Η αύξηση των προστατευτικών παραγόντων όπως η διακοπή του καπνίσματος και η άσκηση μπορεί επίσης να βοηθήσει στην πρόληψη ορισμένων μορφών καρκίνου. Μιλήστε με το γιατρό σας ή άλλον επαγγελματία υγείας για το πώς μπορείτε να μειώσετε τον κίνδυνο καρκίνου.

Οι ακόλουθοι παράγοντες κινδύνου αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου του ενδομητρίου

Υπερπλασία ενδομητρίου

Σχηματική απεικόνισης για την υπερπλασία του ενδομητρίου

Η υπερπλασία του ενδομητρίου είναι μια μη φυσιολογική πάχυνση του ενδομητρίου (επένδυση της μήτρας ). Δεν είναι καρκίνος, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να οδηγήσει σε καρκίνο του ενδομητρίου.

Οιστρογόνα

Τα οιστρογόνα είναι μια ορμόνη που παράγεται από το σώμα. Βοηθά το σώμα να αναπτύξει και να διατηρήσει τα χαρακτηριστικά του γυναικείου φύλου. Τα οιστρογόνα μπορεί να επηρεάσουν την ανάπτυξη ορισμένων καρκίνων, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου του ενδομητρίου.

Ο κίνδυνος μιας γυναίκας να αναπτύξει καρκίνο του ενδομητρίου αυξάνεται με την έκθεση σε οιστρογόνα με τους ακόλουθους τρόπους:

  1. Ορμονοθεραπεία μόνο με οιστρογόνα: Μπορεί να χορηγηθεί οιστρογόνο για να αντικαταστήσει τα οιστρογόνα που δεν παράγονται πλέον από τις ωοθήκες σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες ή σε γυναίκες των οποίων οι ωοθήκες έχουν αφαιρεθεί. Αυτό ονομάζεται ορμονοθεραπεία (HT). Η χρήση HT που περιέχει μόνο οιστρογόνα αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου του ενδομητρίου και ο κίνδυνος αυξάνεται όσο περισσότερο χρησιμοποιείται το οιστρογόνο. Για το λόγο αυτό, η θεραπεία μόνο με οιστρογόνα συνήθως συνταγογραφείται μόνο για γυναίκες που δεν έχουν μήτρα.
    Όταν τα οιστρογόνα συνδυάζονται με προγεστίνη (άλλη ορμόνη), ονομάζεται θεραπεία συνδυασμού οιστρογόνου-προγεστίνης. Για τις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, η λήψη οιστρογόνων σε συνδυασμό με προγεστίνη δεν αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου του ενδομητρίου, αλλά αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού.
  2. Πρώιμη έμμηνος ρύση: Η έναρξη της εμμήνου ρύσεως σε νεαρή ηλικία αυξάνει τον αριθμό των ετών που το σώμα εκτίθεται σε οιστρογόνα και αυξάνει τον κίνδυνο μιας γυναίκας για καρκίνο του ενδομητρίου.
  3. Ύστερη εμμηνόπαυση: Οι γυναίκες που φτάνουν στην εμμηνόπαυση σε μεγαλύτερη ηλικία εκτίθενται σε οιστρογόνα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και έχουν αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του ενδομητρίου.
  4. Απουσία εγκυμοσύνης: Επειδή τα επίπεδα οιστρογόνων είναι χαμηλότερα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, οι γυναίκες που δεν ήταν ποτέ έγκυες εκτίθενται σε οιστρογόνα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από τις γυναίκες που ήταν έγκυες. Αυτό αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου του ενδομητρίου.
Ταμοξιφαίνη

Η ταμοξιφαίνη είναι ένα από μια ομάδα φαρμάκων που ονομάζονται εκλεκτικοί ρυθμιστές υποδοχέων οιστρογόνου ή SERM. Η ταμοξιφαίνη δρα όπως τα οιστρογόνα σε ορισμένους ιστούς του σώματος, όπως η μήτρα, αλλά αναστέλλει τις επιδράσεις των οιστρογόνων σε άλλους ιστούς, όπως ο μαστός . Η ταμοξιφαίνη χρησιμοποιείται για την πρόληψη του καρκίνου του μαστού σε γυναίκες που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο για τη νόσο. Ωστόσο, η χρήση ταμοξιφαίνης για περισσότερα από 2 χρόνια αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου του ενδομητρίου. Αυτός ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες.

Η ραλοξιφαίνη είναι ένας SERM που χρησιμοποιείται για την πρόληψη της οστικής αδυναμίας σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες. Ωστόσο, δεν έχει αποτελέσματα παρόμοια με τα οιστρογόνα στη μήτρα και δεν έχει αποδειχθεί ότι αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου του ενδομητρίου.

Παχυσαρκία, αύξηση βάρους, μεταβολικό σύνδρομο και διαβήτης

Η παχυσαρκία , η αύξηση βάρους ως ενήλικας ή το μεταβολικό σύνδρομο αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου του ενδομητρίου. Η παχυσαρκία σχετίζεται με άλλους παράγοντες κινδύνου όπως τα υψηλά επίπεδα οιστρογόνων, το επιπλέον λίπος γύρω από τη μέση, το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών και η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας.

Το μεταβολικό σύνδρομο αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου του ενδομητρίου. Το μεταβολικό σύνδρομο είναι μια κατάσταση που περιλαμβάνει επιπλέον λίπος γύρω από τη μέση, υψηλό σάκχαρο στο αίμα, υψηλή αρτηριακή πίεση και υψηλά επίπεδα τριγλυκεριδίων (ένας τύπος λίπους) στο αίμα.

Ο διαβήτης τύπου 2 μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο καρκίνου του ενδομητρίου.

Γενετικοί παράγοντες

Το σύνδρομο Lynch είναι μια κληρονομική διαταραχή που προκαλείται από αλλαγές σε ορισμένα γονίδια . Οι γυναίκες που έχουν σύνδρομο Lynch έχουν πολύ υψηλότερο κίνδυνο να αναπτύξουν καρκίνο του ενδομητρίου από τις γυναίκες που δεν έχουν σύνδρομο Lynch.

Το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (μια διαταραχή των ορμονών που παράγονται από τις ωοθήκες) και το σύνδρομο Cowden είναι κληρονομικές παθήσεις που συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του ενδομητρίου.

Οι γυναίκες με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του ενδομητρίου σε συγγενή πρώτου βαθμού (μητέρα, αδελφή ή κόρη) διατρέχουν επίσης αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του ενδομητρίου.

Οι ακόλουθοι προστατευτικοί παράγοντες μειώνουν τον κίνδυνο καρκίνου του ενδομητρίου

Εγκυμοσύνη και θηλασμός

Τα επίπεδα οιστρογόνων είναι χαμηλότερα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και κατά τον θηλασμό. Ο κίνδυνος καρκίνου του ενδομητρίου είναι χαμηλότερος στις γυναίκες που έχουν αποκτήσει παιδιά. Ο θηλασμός μειώνει επίσης τον κίνδυνο καρκίνου του ενδομητρίου.

Ορμονικά αντισυλληπτικά

Η λήψη ορμονικών αντισυλληπτικών ( χάπια ελέγχου των γεννήσεων ) που συνδυάζουν οιστρογόνα και προγεστίνη (συνδυασμένα από του στόματος αντισυλληπτικά ) μειώνει τον κίνδυνο καρκίνου του ενδομητρίου. Η προστατευτική δράση αυτού του τύπου ελέγχου των γεννήσεων αυξάνεται με τη διάρκεια χρήσης και μπορεί να διαρκέσει για πολλά χρόνια μετά τη διακοπή της χρήσης αντισυλληπτικών από το στόμα.

Κατά τη λήψη αντισυλληπτικών χαπιών, οι γυναίκες διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο θρόμβων αίματος , εγκεφαλικού επεισοδίου και καρδιακής προσβολής, ειδικά οι γυναίκες που καπνίζουν και είναι μεγαλύτερες από 35 ετών.

Νέα δεδομένα υποδηλώνουν ότι άλλα ορμονικά αντισυλληπτικά, όπως συσκευές ελέγχου των γεννήσεων που εισάγονται στη μήτρα μιας γυναίκας, μπορεί επίσης να μειώσουν τον κίνδυνο καρκίνου του ενδομητρίου.

Απώλεια βάρους

Δεν είναι γνωστό εάν η απώλεια βάρους μειώνει τον κίνδυνο καρκίνου του ενδομητρίου. Ωστόσο, η βαριατρική χειρουργική επέμβαση (μια χειρουργική επέμβαση που αλλάζει τον τρόπο λειτουργίας του πεπτικού σας συστήματος και έτσι θα χάσετε βάρος) μειώνει τον κίνδυνο καρκίνου του ενδομητρίου. Μετά από βαριατρική χειρουργική επέμβαση, άλλες παθήσεις που σχετίζονται με την παχυσαρκία, όπως ο διαβήτης και το μεταβολικό σύνδρομο, συχνά βελτιώνονται ή υποχωρούν.

Η βαριατρική επέμβαση περιλαμβάνει επίσης κινδύνους, όπως μόλυνση, θρόμβους αίματος, αναπνευστικά ή καρδιακά προβλήματα και πεπτικά προβλήματα.

Ιατρικό σχεδιάγραμμα που δείχνει την ανατομία του καρκίνου του ενδομητρίου

Σωματική δραστηριότητα

Η σωματική δραστηριότητα (άσκηση) μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο καρκίνου του ενδομητρίου. Αυτό περιλαμβάνει κάθε σωματική δραστηριότητα που κάνετε στη δουλειά σας ή στο σπίτι.

Το κάπνισμα είναι επίσης προστατευτικός παράγοντας για τον καρκίνο του ενδομητρίου. Ωστόσο, υπάρχουν πολλές γνωστές βλάβες του καπνίσματος που αντισταθμίζουν αυτό το όφελος. Αν και το κάπνισμα έχει συνδεθεί με μειωμένο κίνδυνο καρκίνου του ενδομητρίου, έχει αποδειχθεί ότι έχει πολλές άλλες σοβαρές επιβλαβείς επιπτώσεις. Μελέτες δείχνουν ότι οι γυναίκες που καπνίζουν τουλάχιστον 20 τσιγάρα την ημέρα μπορεί να έχουν χαμηλότερο κίνδυνο καρκίνου του ενδομητρίου από τις γυναίκες που δεν καπνίζουν. Ο κίνδυνος καρκίνου του ενδομητρίου είναι ακόμη μικρότερος στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες που καπνίζουν.

Ωστόσο, υπάρχουν πολλές αποδεδειγμένες βλάβες του καπνίσματος. Οι καπνιστές ζουν περίπου 10 χρόνια λιγότερο από τους μη καπνιστές. Το κάπνισμα αυξάνει τον κίνδυνο πολλών τύπων καρκίνου.

Δεν είναι γνωστό εάν ο ακόλουθος παράγοντας επηρεάζει τον κίνδυνο καρκίνου του ενδομητρίου

Φρούτα, λαχανικά και βιταμίνες

Μια δίαιτα που περιλαμβάνει φρούτα, λαχανικά, φυτοοιστρογόνα, σόγια και βιταμίνη D δεν έχει βρεθεί ότι επηρεάζει τον κίνδυνο καρκίνου του ενδομητρίου.

Η λήψη πολυβιταμινών έχει μικρή ή καθόλου επίδραση στον κίνδυνο κοινών καρκίνων, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου του ενδομητρίου.

Δείτε επίσης: Καρκίνος ενδομητρίου, εγχειρίδιο ασθενών