Ο καρκίνος του αιδοίου είναι ένας σπάνιος καρκίνος του αιδοίου μιας γυναίκας. Περίπου οι μισές περιπτώσεις προκαλούνται από ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων και οι μισές από σκληρό λειχήνα. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν αλλαγές στο χρώμα του δέρματος του αιδοίου και εξογκώματα ή ανοιχτές πληγές. Οι θεραπείες περιλαμβάνουν χειρουργική επέμβαση, ακτινοβολία και χημειοθεραπεία.
Ο καρκίνος του αιδοίου είναι ένας σπάνιος καρκίνος που σχηματίζεται στους ιστούς του αιδοίου.
Το αιδοίο είναι μέρος των εξωτερικών γεννητικών οργάνων της γυναίκας . Είναι η περιοχή γύρω από το άνοιγμα του κόλπου και περιλαμβάνει:
Γυναικεία εξωτερικά γεννητικά όργανα
Ο καρκίνος του αιδοίου αναπτύσσεται συχνότερα στα εσωτερικά ή εξωτερικά κολπικά χείλη, αλλά μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε θέση του αιδοίου.
Ο καρκίνος του αιδοίου συνήθως αναπτύσσεται αργά για αρκετά χρόνια. Οι προκαρκινικές βλάβες συνήθως αναπτύσσονται πρώτα και ανακαλύπτονται ως ανώμαλη κυτταρική ανάπτυξη στο πιο εξωτερικό στρώμα του δέρματος. Αυτές οι προκαρκινικές βλάβες ονομάζονται ενδοεπιθηλιακή νεοπλασία του αιδοίου (VIN).
Η πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του αιδοίου αυξάνεται εάν:
Άλλοι πιθανοί παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν τους ακόλουθους:
Ο καρκίνος του αιδοίου διαγιγνώσκεται συχνότερα σε γυναίκες ηλικίας 65 έως 74 ετών. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια ο καρκίνος του αιδοίου γίνεται πιο συχνός σε νεότερες γυναίκες.
Ο καρκίνος του αιδοίου είναι σπάνιος. Σε σύγκριση με άλλους τύπους καρκίνου, κατατάσσεται στην 28η θέση όσον αφορά τους πιο συχνούς τύπους καρκίνου. Υπάρχουν περίπου 6.000 νέες περιπτώσεις καρκίνου του αιδοίου στις ΗΠΑ κάθε χρόνο.
Περίπου το 90% των καρκίνων του αιδοίου είναι ακανθοκυτταρικά καρκινώματα και αναπτύσσονται στην επιφάνεια του αιδοίου. Περίπου το 5% των καρκίνων του αιδοίου είναι μελανώματα .
Τα μελανώματα αναπτύσσονται γρήγορα και έχουν υψηλό κίνδυνο να εξαπλωθούν σε άλλες περιοχές του σώματος. Είναι πιο πιθανό να επηρεάσουν νεότερες γυναίκες από ό,τι μεγαλύτερες γυναίκες. Το υπόλοιπο 5% είναι άλλοι σπάνιοι τύποι καρκίνου του αιδοίου.
Ψηφιακό μοντέλο για τον καρκίνο του αιδοίου
Ο καρκίνος του αιδοίου μπορεί να μην προκαλεί εμφανή πρώιμα συμπτώματα. Εάν έχετε ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα συμπτώματα, επισκεφθείτε τον γυναικολόγο σας, για εξέταση.
Περίπου οι μισές περιπτώσεις καρκίνου πλακωδών κυττάρων του αιδοίου προκαλούνται από τον ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων. Τα υπόλοιπα μισά σχετίζονται με μια χρόνια πάθηση του δέρματος που ονομάζεται σκληρός λειχήνας.
Αρχικά, ο γυναικολόγος θα ρωτήσει για την υγεία σας, συμπεριλαμβανομένων των τρεχουσών και προηγούμενων ασθενειών, των ιατρικών καταστάσεων, των θεραπειών και του οικογενειακού ιστορικού ασθενειών. Θα κάνει επίσης μια φυσική εξέταση, ελέγχοντας τη γενική υγεία σας. Άλλες εξετάσεις και τεστ περιλαμβάνουν:
Θα υποβληθείτε σε φυσική εξέταση του αιδοίου σας. Ο γιατρός σας θα ελέγχει για σημάδια ασθένειας, όπως εξογκώματα ή οτιδήποτε φαίνεται ασυνήθιστο. Στη συνέχεια, μπορεί να ληφθεί βιοψία ιστού του αιδοίου για να εξεταστεί για σημεία καρκίνου.
Ο πάροχος υγειονομικής περίθαλψης θα εισαγάγει ένα ή δύο δάχτυλα με γάντια, λιπασμένα μέσα στον κόλπο σας με το άλλο χέρι πάνω από το κάτω μέρος της κοιλιάς σας. Ο γιατρός σας θα αισθανθεί το μέγεθος και το σχήμα της μήτρας και των ωοθηκών σας και θα αισθανθεί τυχόν εξογκώματα ή οτιδήποτε ασυνήθιστο. Ο κόλπος και ο τράχηλός σας εξετάζονται με ένα κάτοπτρο που εισάγεται στον κόλπο σας. Συνήθως γίνεται τεστ Παπανικολάου.
Ένα δείγμα κυττάρων που συλλέγεται κατά τη διάρκεια του τεστ Παπανικολάου μπορεί να ελεγχθεί για HPV. Θα πραγματοποιηθεί επίσης φυσική εξέταση του ορθού για εξογκώματα ή οτιδήποτε ασυνήθιστο. Οποιεσδήποτε μη φυσιολογικές περιοχές του κόλπου, του τραχήλου της μήτρας ή του πρωκτού μπορούν επίσης να υποβληθούν σε βιοψία.
Το κολποσκόπιο είναι ένα φωτισμένο, μεγεθυντικό όργανο που χρησιμοποιείται για να απεικονίσει τον αιδοίο, τον κόλπο και τον τράχηλο με περισσότερες λεπτομέρειες. Το κολποσκόπιο μπορεί να χρησιμοποιηθεί κατά τη διάρκεια μιας εξέτασης του αιδοίου και της πυέλου για να εξετάσει ο γιατρός τον ιστό, με περισσότερες λεπτομέρειες. Συχνά, όταν χρησιμοποιείται το κολποσκόπιο, εφαρμόζεται ένα αραιό διάλυμα οξικού οξέος ή ένα καφέ χρώματος στον ιστό που μας ενδιαφέρει για να τονιστούν τα ανώμαλα κύτταρα που δεν είναι ορατά με γυμνό μάτι. Βιοψίες, ή δείγματα ιστών, μπορούν να ληφθούν από οποιεσδήποτε περιοχές που φαίνονται μη φυσιολογικές για έλεγχο για καρκίνο.
Εάν εντοπιστεί καρκίνος, θα υποβληθείτε σε άλλες εξετάσεις για να μάθετε εάν ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί σε άλλες περιοχές του αιδοίου ή του σώματός σας. Αυτές οι εξετάσεις μπορεί να περιλαμβάνουν:
Μπορεί να παραγγελθούν πρόσθετες εσωτερικές εξετάσεις, συμπεριλαμβανομένων.
Βιοψία λεμφαδένα φρουρού: Σε αυτή τη διαδικασία, αφαιρούνται οι πρώτοι λεμφαδένες που βρίσκονται πλησιέστερα σε έναν καρκινικό όγκο (μέσα στον οποίο παροχετεύεται ο όγκος). Λαμβάνεται βιοψία ιστού για να διαπιστωθεί εάν ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί σε αυτούς τους λεμφαδένες. Εάν δεν εντοπιστεί καρκίνος, αυτό σημαίνει ότι είναι απίθανο ο καρκίνος να έχει εξαπλωθεί και να μην χρειάζεται αφαίρεση επιπλέον λεμφαδένων.
Ναί. Μόλις διαγνωστεί ο καρκίνος του αιδοίου, κατηγοριοποιείται ανάλογα με το στάδιο του, που σημαίνει κατά πόσο έχει εξαπλωθεί. Υπάρχουν τέσσερα κύρια στάδια:
Εάν έχετε διαγνωστεί με ένα συγκεκριμένο στάδιο καρκίνου, ζητήστε από τον ογκολόγο να σας εξηγήσει τις λεπτομέρειες του συγκεκριμένου σταδίου και τι σημαίνει αυτό.
Σχεδιάγραμμα με τα 4 στάδια του καρκίνου του αιδοίου
Υπάρχουν τέσσερις τύποι θεραπείας για τον καρκίνο του αιδοίου. Παράγοντες που θα βοηθήσουν τον γιατρό στην επιλογή του, περιλαμβάνουν:
Ο γιατρός θα σας εξηγήσει ποιος τύπος θεραπείας είναι ο καταλληλότερος για το στάδιο του καρκίνου του αιδοίου σας.
Οι επιλογές θεραπείας του καρκίνου του αιδοίου περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:
Η χειρουργική επέμβαση είναι η πιο κοινή θεραπεία για τον καρκίνο του αιδοίου. Ο στόχος της χειρουργικής επέμβασης είναι να αφαιρεθεί όλος ο καρκίνος χωρίς απώλεια της σεξουαλικής σας λειτουργίας. Οι τύποι χειρουργικής επέμβασης περιλαμβάνουν:
Η χειρουργική επέμβαση μπορεί να ακολουθηθεί από χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία για να σκοτωθούν τυχόν εναπομείναντα καρκινικά κύτταρα. Μερικές φορές συνιστάται ακτινοθεραπεία ή χημειοθεραπεία πριν ή αντί της χειρουργικής επέμβασης.
Η ακτινοθεραπεία σκοτώνει τα καρκινικά κύτταρα χρησιμοποιώντας ακτίνες Χ υψηλής ενέργειας ή άλλους τύπους ακτινοβολίας. Η εξωτερική ακτινοθεραπεία χρησιμοποιεί ένα μηχάνημα για να μεταφέρει ακτινοβολία μέσω του δέρματός σας στο στοχευμένο καρκινικό σημείο.
Η εσωτερική ακτινοθεραπεία χρησιμοποιεί μια ραδιενεργή ουσία σφραγισμένη σε βελόνες, σπόρους, σύρματα ή καθετήρες που τοποθετούνται απευθείας μέσα ή κοντά στον καρκίνο. Η επιλογή της μεθόδου χορήγησης ακτινοθεραπείας εξαρτάται από τον τύπο και το στάδιο του καρκίνου που αντιμετωπίζεται.
Η χημειοθεραπεία είναι φάρμακα που σκοτώνουν τον καρκίνο. Όταν λαμβάνεται από το στόμα ή ενίεται σε φλέβα ή μυ, η χημειοθεραπεία μπορεί να επιτεθεί σε καρκίνους σε όλο το σώμα σας. Όταν η χημειοθεραπεία τοποθετείται απευθείας στη σπονδυλική στήλη, σε ένα όργανο ή μια κοιλότητα του σώματος, όπως η κοιλιά, ή εφαρμόζεται απευθείας στο δέρμα με κρέμα ή λοσιόν, η χημειοθεραπεία επιτίθεται στον καρκίνο πιο τοπικά – σε αυτές τις συγκεκριμένες περιοχές.
Ο τύπος της χημειοθεραπείας που χορηγείται εξαρτάται από το στάδιο και τον τύπο του καρκίνου.
Η βιολογική θεραπεία είναι ένας τύπος θεραπείας που χρησιμοποιεί εργαστηριακές ουσίες ή ουσίες στο σώμα σας για να βοηθήσει το ανοσοποιητικό σύστημα του σώματός σας ή να καταπολεμήσει τον καρκίνο. Η κρέμα Imiquimod (Aldara®, Zyclara®) είναι ένα παράδειγμα βιολογικής θεραπείας που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία προκαρκινικών βλαβών του αιδοίου.
Είναι εγκεκριμένα φάρμακα για τη θεραπεία του καρκίνου του αιδοίου;
Ναι, η θειϊκή βλεομυκίνη (Blenoxane®) έχει εγκριθεί στις ΗΠΑ για τη θεραπεία του ακανθοκυτταρικού καρκινώματος του τραχήλου της μήτρας και του αιδοίου. Ωστόσο, αυτό δεν είναι ένα κοινό φάρμακο για τη θεραπεία του καρκίνου του αιδοίου, και τα περισσότερα φάρμακα που χρησιμοποιούνται σήμερα θεωρούνται “εκτός ετικέτας”, αλλά έχουν μελετηθεί εκτενώς για το σκοπό αυτό. Αυτά τα φάρμακα περιλαμβάνουν:
σισπλατίνη. Καρβοπλατίνη. Πακλιταξέλη (Abraxane®). Bevacizumab (Avastin®). Vinorelbine (Navelbine®). Erlotinib (Tarceva®). Γεμσιταβίνη (Gemzar®). Pembrolizumab (Keytruda®). Nivolumab (Opdivo®). Larotrectanib (Vitrakvi®). Εντρεκτανίμπη (Rozlytrek®).
Ανατομικό σχεδιάγραμμα αιδοίου
Μερικές από τις εξετάσεις που έγιναν για τη διάγνωση του καρκίνου του αιδοίου ή τον προσδιορισμό του σταδίου μπορεί να επαναληφθούν. Μερικές εξετάσεις επαναλαμβάνονται για να διαπιστωθεί πόσο καλά λειτουργεί η θεραπεία και να καθοριστεί εάν χρειάζεται να γίνουν αλλαγές.
Μπορεί να συνεχίσετε να ελέγχεστε σε διάφορα χρονικά σημεία μετά το τέλος της θεραπείας για να δείτε εάν η κατάστασή σας έχει αλλάξει και για να βεβαιωθείτε ότι ο καρκίνος δεν έχει επιστρέψει. Βεβαιωθείτε ότι έχετε κρατήσει όλα τα ραντεβού για τον έλεγχο και τις τακτικά προγραμματισμένες εξετάσεις.
Υπάρχουν διαθέσιμα εμβόλια για την πρόληψη του HPV, ο οποίος μπορεί να προκαλέσει καρκίνο του αιδοίου. Ρωτήστε τον γυναικολόγο σας σχετικά με αυτά τα εμβόλια:
Δεν υπάρχουν προληπτικές εξετάσεις για τον καρκίνο του αιδοίου. Ο καλύτερος τρόπος για να μειώσετε τον κίνδυνο είναι να γνωρίζετε τα συμπτώματα και να επισκεφτείτε αμέσως τον γιατρό σας, εάν εμφανίσετε κάποιο από αυτά. Επίσης, φροντίστε να προγραμματίζετε τακτικές εξετάσεις, συμπεριλαμβανομένης μιας φυσικής εξέτασης τουλάχιστον ετησίως, για τη γυναικολογική σας υγεία.
Σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου των ΗΠΑ, το σχετικό ποσοστό πενταετούς επιβίωσης για τις γυναίκες με καρκίνο του αιδοίου είναι 71%. Υψηλότερα ποσοστά πενταετούς επιβίωσης παρατηρούνται σε πρώιμο στάδιο της νόσου (πάνω από 90% για το στάδιο Ι) σε σύγκριση με το τελευταίο στάδιο της νόσου (15% για το στάδιο IV).
Ο γυναικολόγος ογκολόγος είναι ειδικός εκπαιδευμένος στη διάγνωση και θεραπεία καρκίνων του γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου του αιδοίου. Αυτοί οι ιδιαίτερα εξειδικευμένοι γιατροί συμπληρώνουν χρόνια μετα-ιατρικής εκπαίδευσης που περιλαμβάνει οδηγίες για χειρουργικές επεμβάσεις, χημειοθεραπεία, ακτινοβολία, ανοσοθεραπεία και στοχευμένη θεραπεία για γυναικολογικούς καρκίνους.
Τα φάρμακα χημειοθεραπείας επιτίθενται στα υγιή κύτταρα μαζί με τα καρκινικά, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε παρενέργειες. Ο τύπος και η ποσότητα του φαρμάκου, καθώς και η διάρκεια της θεραπείας μπορεί να καθορίσουν ποιες ανεπιθύμητες ενέργειες επηρεάζουν την ποιότητα της ζωής σας και πόσο σοβαρά.
Η έκταση των σεξουαλικών παρενεργειών, εάν υπάρχουν, και το πόσο διαρκούν μπορεί να ποικίλλει σημαντικά ανάλογα με τον τύπο της χειρουργικής επέμβασης που έχετε κάνει. Μετά από οποιαδήποτε χειρουργική επέμβαση, οι ασθενείς συνήθως εμφανίζουν μώλωπες και πρήξιμο που τελικά επουλώνονται.
Κατά τη διάρκεια του θεραπευτικού σας σχήματος, είναι σημαντικό να ακολουθείτε τις οδηγίες της ομάδας φροντίδας σας και να γνωρίζετε, εκ των προτέρων, τις πιθανές παρενέργειες και τις στρατηγικές για τη διαχείρισή τους.
Εάν η θεραπεία σας περιλαμβάνει χημειοθεραπεία, ακτινοβολία ή χημειοακτινοβολία, είναι πιθανό να εμφανίσετε, τουλάχιστον προσωρινά, κάποιες παρενέργειες. Πριν ξεκινήσετε τη θεραπεία, μιλήστε με την ομάδα φροντίδας σας για στρατηγικές υποστηρικτικής φροντίδας, όπως συμπληρώματα διατροφής για την κόπωση και φυσικοθεραπεία για νευροπάθεια (μούδιασμα, πόνος και/ή μυρμήγκιασμα που προκαλείται από νευρική βλάβη).
Η εμπειρία ανάρρωσης και ο χρόνος ανάρρωσης κάθε ασθενούς είναι μοναδικοί και μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με την έκταση της επέμβασης, καθώς και την ηλικία και τη γενική της υγεία πριν από την επέμβαση.
Η χειρουργική επέμβαση καρκίνου του αιδοίου σχετίζεται με υψηλό κίνδυνο επιπλοκών, δηλαδή μόλυνσης. Η φροντίδα του χειρουργικού σημείου είναι επιτακτική για τη μείωση του κινδύνου μόλυνσης.
Σημείωμα του Dr Καλαμπόκα Όσο νωρίτερα ανακαλυφθεί και αντιμετωπιστεί ένας καρκίνος, τόσο περισσότερες είναι οι πιθανότητες για ένα θετικό, μακροπρόθεσμο αποτέλεσμα. Εξοικειωθείτε με όλα τα μέρη του σώματός σας, ακόμα και με τα γεννητικά σας όργανα. Γνωρίζοντας πώς είστε “εκεί κάτω”, θα σας βοηθήσει να αναγνωρίσετε εύκολα τυχόν αλλαγές. Και όταν δείτε αλλαγές, κλείστε ένα ραντεβού για να δείτε τον γυναικολόγο σας.
Σημείωμα του Dr Καλαμπόκα
Όσο νωρίτερα ανακαλυφθεί και αντιμετωπιστεί ένας καρκίνος, τόσο περισσότερες είναι οι πιθανότητες για ένα θετικό, μακροπρόθεσμο αποτέλεσμα. Εξοικειωθείτε με όλα τα μέρη του σώματός σας, ακόμα και με τα γεννητικά σας όργανα. Γνωρίζοντας πώς είστε “εκεί κάτω”, θα σας βοηθήσει να αναγνωρίσετε εύκολα τυχόν αλλαγές. Και όταν δείτε αλλαγές, κλείστε ένα ραντεβού για να δείτε τον γυναικολόγο σας.
Κοινοί μύθοι και παρανοήσεις για τον καρκίνο
Σεξουαλική επαφή χωρίς προφύλαξη
Μάθετε για τον HPV
Καρκίνος τραχήλου της μήτρας
Καρκίνος ενδομητρίου
Καρκίνος ωοθηκών