Το σύνδρομο υπερδιέγερσης των ωοθηκών, είναι μια πιθανή επιπλοκή της εξωσωματικής γονιμοποίησης (IVF). Σε αυτή την κατάσταση, οι ωοθήκες διογκώνονται και υγρό διαρρέει στο σώμα. Αυτή η κατάσταση είναι πιο συχνή σε γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών που υποβάλλονται σε θεραπείες γονιμότητας.
Τι είναι το σύνδρομο υπερδιέγερσης των ωοθηκών;
Το σύνδρομο υπερδιέγερσης των ωοθηκών εμφανίζεται όταν οι ωοθήκες μιας γυναίκας διογκώνονται και διαρρέουν υγρό στο σώμα. Αυτή η κατάσταση είναι μια επιπλοκή που μπορεί να εμφανιστεί σε γυναίκες που λαμβάνουν θεραπείες γονιμότητας που διεγείρουν τις ωοθήκες να παράγουν περισσότερα ωάρια από το συνηθισμένο, αλλά υπάρχουν σπάνιες περιπτώσεις, όπου το σύνδρομο εμφανίζεται αυθόρμητα.
Νέα πρωτόκολλα και στρατηγικές έχουν κάνει αυτή την πάθηση σπάνια, εκτός από ήπιες περιπτώσεις.
Το σύνδρομο υπερδιέγερσης των ωοθηκών είναι πιο συχνό σε γυναίκες που λαμβάνουν θεραπείες γονιμότητας και που έχουν σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών. Το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών είναι μια αναπαραγωγική διαταραχή που περιλαμβάνει ορμονική ανισορροπία.
Οι περισσότερες περιπτώσεις συνδρόμου υπερδιέγερσης των ωοθηκών είναι ήπιες και προκαλούν προσωρινή ενόχληση. Οι σοβαρές περιπτώσεις της πάθησης είναι σπάνιες αλλά μπορεί να είναι απειλητικές για τη ζωή.
Πόσο συχνό είναι το σύνδρομο υπερδιέγερσης των ωοθηκών;
Το σύνδρομο υπερδιέγερσης των ωοθηκών εμφανιζόταν στο 10% περίπου των γυναικών που λάμβαναν θεραπείες εξωσωματικής γονιμοποίησης, αλλά σήμερα ο αριθμός είναι μικρότερος από 5%. Σοβαρές περιπτώσεις της πάθησης συμβαίνουν σε λιγότερο από το 1% των γυναικών που λαμβάνουν ορμονικές θεραπείες γονιμότητας.
Αιτίες και συμπτώματα του συνδρόμου
Τι προκαλεί το σύνδρομο υπερδιέγερσης των ωοθηκών;
Στις περισσότερες περιπτώσεις, το σύνδρομο υπερδιέγερσης των ωοθηκών αναπτύσσεται λόγω των υψηλών επιπέδων της ορμόνης εγκυμοσύνης HCG μετά από θεραπείες γονιμότητας που διεγείρουν την παραγωγή πολλών ωαρίων ταυτόχρονα, όπως συμβαίνει με πολλά πρωτόκολλα εξωσωματικής γονιμοποίησης. Σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις, οι ασθενείς έχουν γενετικές μεταλλάξεις σε ορισμένους ορμονικούς υποδοχείς που τους προδιαθέτουν να αναπτύξουν σύνδρομο υπερδιέγερσης των ωοθηκών ακόμη και χωρίς ορμονικές θεραπείες.
Σε γυναίκες με σύνδρομο υπερδιέγερσης των ωοθηκών, τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται σε θεραπείες γονιμότητας προκαλούν διαρροή υγρού στα αιμοφόρα αγγεία που περιβάλλουν τις ωοθήκες. Αυτό το υγρό προκαλεί πρήξιμο των ωοθηκών. Μερικές φορές αυτό το υγρό μετακινείται στην κοιλιά και σε άλλες περιοχές, προκαλώντας:
- Πρήξιμο
- Πόνο
- Ναυτία
- Εμετό
- Αυξημένη δίψα
- Σε σοβαρές μορφές, η περίσσεια υγρού μπορεί να οδηγήσει σε δυσκολία στην αναπνοή και μειωμένη ούρηση.
Ποια είναι τα συμπτώματα του συνδρόμου υπερδιέγερσης των ωοθηκών;
Τα σημεία και τα συμπτώματα του συνδρόμου υπερδιέγερσης των ωοθηκών ποικίλλουν ανάλογα με τη σοβαρότητα της πάθησης. Τα συμπτώματα του ήπιου έως μέτριου συνδρόμου περιλαμβάνουν:
- Κοιλιακό άλγος
- Φούσκωμα
- Μικρή αύξηση βάρους
- Ναυτία
Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις του συνδρόμου, τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Υπερβολική αύξηση βάρους
- Σοβαρή ναυτία και εμετό
- Σοβαρό κοιλιακό πρήξιμο
- Δυσκολία αναπνοής
- Θρόμβοι αίματος
- Μειωμένη ούρηση
- Νεφρική ανεπάρκεια
- Έντονος πόνος στην κοιλιά
Διάγνωση και θεραπεία
Πώς γίνεται η διάγνωση του συνδρόμου υπερδιέγερσης των ωοθηκών;
Οι γιατροί διαγιγνώσκουν το σύνδρομο υπερδιέγερσης των ωοθηκών με διάφορες εξετάσεις. Αυτές οι εξετάσεις μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Φυσική εξέταση: Ελέγχει το βάρος σας και μετρά το μέγεθος της μέσης σας, για να αναζητηθούν σημάδια πρηξίματος.
- Υπερηχογράφημα: Αναζητά ελεύθερο υγρό στην κοιλιά και το μέγεθος των ωοθηκών.
- Ακτινογραφία θώρακος: Αναζητά υγρό στο στήθος.
- Εξέταση αίματος: Μετρά τα επίπεδα ορμονών για σημάδια συνδρόμου υπερδιέγερσης των ωοθηκών.
Διαχείριση και θεραπεία
Η θεραπεία για το σύνδρομο υπερδιέγερσης των ωοθηκών ποικίλλει ανάλογα με το πόσο σοβαρή είναι η κατάσταση. Η θεραπεία στοχεύει στη διαχείριση των συμπτωμάτων και στην αποφυγή επιπλοκών.
Για ήπιες έως μέτριες περιπτώσεις συνδρόμου υπερδιέγερσης των ωοθηκών, η θεραπεία συνήθως περιλαμβάνει:
- Αποφυγή έντονης σωματικής δραστηριότητας
- Αύξηση της από του στόματος πρόσληψης υγρών
- Χρήση ακεταμινοφαίνης για την ανακούφιση των συμπτωμάτων
- Καθημερινό ζύγισμα
- Παρακολούθηση για τυχόν σοβαρά συμπτώματα
Η θεραπεία του σοβαρού συνδρόμου υπερδιέγερσης των ωοθηκών μπορεί να περιλαμβάνει:
- Προσαρμογή της δόσης του φαρμάκου γονιμότητας.
- Ενδοφλέβια λήψη (απευθείας στη φλέβα) υγρών.
- Κατάψυξη των εμβρύων σας και καθυστέρηση της εμβρυομεταφοράς τους έως ότου οι ωοθήκες επανέλθουν στο φυσιολογικό.
- Υποβολή σε παρακέντηση (μια διαδικασία για την αφαίρεση υγρού από την κοιλιά).
- Λήψη φαρμάκων για την ανακούφιση των συμπτωμάτων ή τη μείωση της δραστηριότητας στις ωοθήκες.
Ποιες επιπλοκές συνδέονται με το σύνδρομο υπερδιέγερσης των ωοθηκών;
Οι γυναίκες με σύνδρομο υπερδιέγερσης των ωοθηκών διατρέχουν κίνδυνο να αναπτύξουν θρόμβωση στους πνεύμονες ή στα πόδια. Τα φάρμακα μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση του κινδύνου για αυτήν την επιπλοκή.
Σε σπάνιες περιπτώσεις, μια κύστη ωοθηκών που σχετίζεται με το σύνδρομο, μπορεί να σκάσει. Οι γυναίκες με αυτή την επιπλοκή μπορεί να χρειαστούν χειρουργική επέμβαση για να σταματήσει η επικίνδυνη αιμορραγία που μπορεί να συμβεί ως αποτέλεσμα.
Πρόληψη του συνδρόμου
Οι γυναίκες με υψηλότερο κίνδυνο για σύνδρομο υπερδιέγερσης των ωοθηκών περιλαμβάνουν εκείνες που :
- έχουν σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών
- είχαν και στο παρελθόν σύνδρομο υπερδιέγερσης των ωοθηκών
- έχουν μεγάλο αριθμό ωοθυλακίων ή υψηλό επίπεδο οιστρογόνων κατά τη διέγερση της εξωσωματικής γονιμοποίησης.
- έλαβαν υψηλές δόσεις hCG κατά τη διάρκεια ενός κύκλου εξωσωματικής γονιμοποίησης.
- έχουν υποβληθεί σε «φρέσκια» και όχι «κατεψυγμένη» εμβρυομεταφορά.
Επιπλέον, ενώ δεν υπάρχουν σαφή στοιχεία, μπορεί να υπάρχει υψηλότερος κίνδυνος για το σύνδρομο σε όσες:
- Είναι κάτω των 30 ετών.
- Ζυγίζουν λιγότερο από το κανονικό.
Ορισμένες περιπτώσεις του συνδρόμου δεν μπορούν να προληφθούν. Εάν κάνετε θεραπείες γονιμότητας, ο γιατρός σας μπορεί να παρακολουθεί τακτικά τις ωοθήκες σας με εξετάσεις αίματος και υπερήχους για να μειώσει τον κίνδυνο.
Προοπτική – πρόγνωση
Το σύνδρομο υπερδιέγερσης των ωοθηκών είναι προσωρινό. Στις περισσότερες γυναίκες η πάθηση υποχωρεί μέσα σε δύο εβδομάδες. Ακόμη και οι σοβαρές περιπτώσεις έχουν θετική προοπτική όταν αντιμετωπίζονται έγκαιρα. Εάν η θεραπεία γονιμότητας είναι επιτυχής, η ύπαρξη του συνδρόμου δεν ενέχει κανένα κίνδυνο για το μωρό σας.
Επικοινωνήστε με το γιατρό σας εάν λαμβάνετε θεραπείες γονιμότητας και αντιμετωπίζετε τα συμπτώματα του συνδρόμου. Κάντε του κάποιες από τις παρακάτω ερωτήσει.
- Πόσο σοβαρή είναι η κατάστασή μου;
- Ποιες είναι οι θεραπευτικές μου επιλογές;
- Ποια σημάδια επιπλοκών πρέπει να προσέχω;
- Το σύνδρομο υπερδιέγερσης των ωοθηκών θα βλάψει τις πιθανότητές μου να μείνω έγκυος ή θα επηρεάσει το μωρό;
- Πότε μπορώ να επιστρέψω στις κανονικές μου δραστηριότητες;
Οι χρόνοι ανάκτησης ποικίλλουν ανάλογα με τη σοβαρότητα της κατάστασης. Ο γιατρός σας θα σας πει πότε μπορείτε να επιστρέψετε στις συνήθεις δραστηριότητές σας.
