Υποβοηθούμενη αναπαραγωγή

Οι τεχνικές υποβοηθούμενης αναπαραγωγής αποτελούν ένα από τα πιο προσφιλή θέματα συζήτησης στις μέρες μας: με τα πιο πρόσφατα επιστημονικά δεδομένα,  ένα στα επτά ζευγάρια θα αναζητήσει, σε κάποια στιγμή της αναπαραγωγικής ηλικίας, θεραπεία για προβλήματα υπογονιμότητας.

Νεότερες εξελίξεις, (π.χ. δημιουργία ωοκυττάρων από αρχέγονα βλαστικά κύτταρα σε είδη ποντικών, πιθανή υιοθέτηση της εμβρυομεταφοράς μόνο κατεψυγμένων -και όχι φρέσκων- εμβρύων, με σκοπό τη μείωση επιπλοκών όπως το σύνδρομο υπερδιέγερσης ωοθηκών κ.ά.) δίνουν καθημερινά μια άλλη προοπτική στην αντιμετώπιση της υπογονιμότητας.

Πάντως είναι ιδιαίτερα σημαντικό να τονιστεί ότι απαιτείται προσεκτική και εξατομικευμένη επιλογή της κάθε μιας θεραπευτικής μεθόδου: στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, “μαγικά” και “μάγοι” δεν υπάρχουν -υπάρχουν μόνο αξιόπιστες και ποιοτικές θεραπευτικές μέθοδοι.

Όταν στα καλύτερα διεθνώς αναγνωρισμένα κέντρα του κόσμου τα ποσοστά γεννήσεων (“livebirth”) σε κάθε κύκλο εξωσωματικής δεν ξεπερνούν το 30-40%, πρέπει να αντιμετωπίζονται με ιδιαίτερη επιφυλακτικότητα αντίστοιχα ποσοστά επιτυχίας της τάξης του 60-70%, που δυστυχώς διαφημίζονται άκριτα και, φυσικά, χωρίς κανέναν έλεγχο στη χώρα μας.

Χαρακτηριστικά αναφέρω ότι αυτό θα ήταν αδύνατο σε χώρες όπως π.χ. η Μεγάλη Βρετανία, όπου οι ειδικές ρυθμιστικές αρχές (όπως η  Human Fertilisation Embryology Authority) ασκούν αυστηρό, καθημερινό έλεγχο σε όλα τα εθνικά στατιστικά δεδομένα.

Είναι καιρός, επειδή στη χώρα μας υπάρχει υψηλού επιπέδου επιστημονικό δυναμικό και αρκετά καλές υλικοτεχνικές υποδομές, να υπάρξει επιτέλους αντικειμενικός έλεγχος εργαστηρίων και δεδομένων. Όλοι οι ασχολούμενοι με την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή καλό είναι να επιδεικνύουμε σοβαρότητα και υπευθυνότητα, κάνοντας χρήση όλων των όπλων που μας προσφέρει η «κλινικώς τεκμηριωμένη ιατρική» (“evidence based medicine”), αποφεύγοντας «γιατροσόφια» και πρωτόκολλα διέγερσης που μπορεί να αποβούν επικίνδυνα για τη γυναίκα αλλά και, σε δεύτερο χρόνο, για το έμβρυο.

Μόνον έτσι θα μπορέσουμε πράγματι να απολαύσουμε όλο το φάσμα των επιτευγμάτων της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής και να προσφέρουμε με υγιείς όρους ηθικής το επιθυμητό: τη βελτίωση της γονιμότητας και μια ευτυχισμένη οικογένεια σε μεγάλο αριθμό Ελλήνων.

Endometrial Scratch

Για πρώτη φορά στην Ελλάδα εφαρμόζουμε στο ιατρείο μας μια σύγχρονη πρακτική στην εξωσωματική: το «ξύσιμο» του ενδομητρίου. (endometrial scratch ή endometrial injury)

Πρακτική με ιδιαίτερη αξία αφού φαίνεται ότι αυξάνει τα ποσοστά επιτυχίας της εξωσωματικής ριζικά, από 15-90% βάσει των πρόσφατων μελετών, αρκεί βέβαια να γίνεται τη σωστή χρονική στιγμή, από έμπειρο – και όχι «εμπειρικό» – ιατρό ειδικό στην Εξωσωματική γονιμοποίηση.

Με χαμηλό κόστος, σχεδόν ανώδυνα, είναι μια τεχνική που εφαρμόζουμε και στην οποία μπορεί να υποβληθείτε ακόμα και αν κάνετε κύκλο εξωσωματικής σε άλλο κέντρο.

IVF: Σύγχρονες εξελίξεις στην Εξωσωματική Γονιμοποίηση

H μακρόχρονη εμπειρία μου στη φημισμένη μονάδα εξωσωματικής γονιμοποίησης (In Vitro Fertilization:IVF) του Πανεπιστημίου του Aberdeen, που αποτελεί το βασικό πυλώνα των επιστημονικών εξελίξεων στη Μεγάλη Βρετανία, αποτελεί εγγύηση για την εφαρμογή των πλέον σύγχρονων και πρωτοπόρων για την Ελλάδα κλινικών μεθόδων .

Πρακτικές που αποτελούν τις τελευταίες εξελίξεις στην IVF μπορούμε και τις εφαρμόζουμε στην Ελλάδα, λόγω της εμπειρίας μας που τις καθιστά μια χρήσιμη πραγματικότητα για το υπογόνιμο ζευγάρι.

Οι τελευταίες μέθοδοι προεμφυτευτικής διάγνωσης (Preimplantation Genetic Diagnosis), με έμφαση στη βιοψία εμβρύων σε διάφορα στάδια ανάπτυξης, η χρήση της DHEA, ιδιαίτερα σε γυναίκες με πτωχή απόκριση σε προηγούμενους κύκλους, η χρήση του «τραυματισμού του ενδομητρίου» ( “endometrials cratch”), η υιοθέτηση ασφαλών αλλά αποτελεσματικών παράλληλα πρωτοκόλλων διέγερσης των ωοθηκών (που βοηθούν στην αποφυγή του συνδρόμου υπερδιέγερσης των ωοθηκών) αποτελούν τις τελευταίες λέξεις στην IVF.

Όλες αυτές οι μέθοδοι δεν αποτελούν «γιατροσόφια» αλλά την τελευταία λέξη της επιστήμης στον κλάδο αυτό. Όντας ένας από τους ελάχιστους Έλληνες ερευνητές-συγγραφείς στη σπουδαιότερη παγκοσμίως βάση μετα-αναλύσεων Cochrane στον τομέα της εξωσωματικής γονιμοποίησης, διατηρώ το δικαίωμα να παραθέσω όλα αυτά τα ερευνητικά δεδομένα όχι ως «διαφημιστικό τρυκ» (σύνηθες φαινόμενο δυστυχώς στη χώρα μας) αλλά ως αναφορά του τι διαφορετικό μπορεί να περιμένει το υπογόνιμο ζευγάρι από τη δική μας θεραπεία.

Η αναζήτηση του διεθνούς αναγνωρισμένου συγγραφικού μας έργου στην παγκόσμια βιβλιογραφία, στη βάση δεδομένων Pubmed, θα καταδείξει το προσωπικό ερευνητικό έργο που βρίσκει εφαρμογή στην κλινική προσέγγιση του κάθε ζευγαριού σε εξατομικευμένο επίπεδο.

Υπογονιμότητα! Αυτή η λέξη σημαίνει ότι η ασθενής δεν μπορεί να συλλάβει το παιδί και μπορούμε να καταλάβουμε πόσο δύσκολο είναι. Πέρα ​​από αυτό για το ζευγάρι είναι πολύ δύσκολο να χειριστεί το βάρος της υπογονιμότητας γιατί γνωρίζει ότι η ασθενής αντιμετωπίζει αυτό το πρόβλημα, οπότε το επόμενο πράγμα που έρχεται στο μυαλό είναι ο λόγος πίσω από αυτό και ποια είναι η συγκεκριμένη διάγνωση; Άρα η θεραπεία της εξωσωματικής γονιμοποίησης είναι η πραγματική επιτυχημένη λύση και υπάρχουν πολλοί λόγοι που είτε η ανδρική είτε η γυναικεία υπογονιμότητα μπορεί να είναι η αιτία της διαταραχής.

Η χαμηλή ποιότητα του σπέρματος είναι ο κύριος λόγος για την ανδρική υπογονιμότητα και η βουλωμένη σάλπιγγα είναι η συγκεκριμένη αιτία πίσω από τη γυναικεία υπογονιμότητα. Η θεραπεία εξωσωματικής γονιμοποίησης είναι συχνά επιτυχής, ωστόσο, μπορεί να χρειαστούν περισσότερες από μία προσπάθειες. Μελέτες δείχνουν ότι η πιθανότητα επιτυχίας με τη θεραπεία εξωσωματικής γονιμοποίησης είναι η ίδια για έως και τέσσερις κύκλους. Η θεραπεία με εξωσωματική γονιμοποίηση είναι αρκετά αγχωτική.

Απλώς κοιτάζοντας το πρόγραμμα των υπερήχων, των εργασιών αίματος, των ενέσεων και ούτω καθεξής μπορεί να σας κάνει να αισθάνεστε εύθραυστοι. Ακόμη και τα φάρμακα γονιμότητας μπορεί να αλλάξουν τη διάθεσή σας. Η υπογονιμότητα και η εξωσωματική γονιμοποίηση μπορεί να είναι αρκετά αγχωτικές και μερικές φορές μπορεί να νιώθετε λύπη και ανησυχία. Εσείς και ο σύντροφός σας μπορεί ακόμη και να δυσκολευτείτε στη σχέση σας. Οι παρακάτω ερωτήσεις και απαντήσεις θα σας βοηθήσουν να διαχειριστείτε εύκολα τη θεραπεία εξωσωματικής γονιμοποίησης.

Ποια είναι η ιστορία και η επιτυχία της εξωσωματικής γονιμοποίησης;

Η πρώτη επιτυχημένη εγκυμοσύνη με εξωσωματική γονιμοποίηση στον κόσμο σημειώθηκε στην Αγγλία το 1978 από τους γιατρούς Step toe και Edwards. Τώρα, σχεδόν τριάντα χρόνια μετά, η εξωσωματική γονιμοποίηση γίνεται αποδεκτή ως τυπική θεραπεία και σε πολλές περιπτώσεις ως θεραπεία πρώτης γραμμής για τη στειρότητα, με αποτέλεσμα τη γέννηση περισσότερων από ένα εκατομμύριο μωρών παγκοσμίως.

Συνίσταται η θεραπεία εξωσωματικής γονιμοποίησης για εσάς;

Η εξωσωματική γονιμοποίηση συνιστάται για γυναίκες με βουλωμένους σωλήνες ή σάλπιγγες και είναι η καλύτερη διαθέσιμη θεραπεία. Χρησιμοποιείται επίσης όταν υπάρχουν άλλες καταστάσεις, συμπεριλαμβανομένης της ενδομητρίωσης, της ανδρικής υπογονιμότητας και της ανεξήγητης υπογονιμότητας στην οποία δεν μπορεί να βρεθεί ιατρική αιτία για στειρότητα.

Ποιο είναι το όριο ηλικίας για τις γυναίκες για να υποβληθούν σε θεραπεία εξωσωματικής γονιμοποίησης;

Η επιτυχής έκβαση της εγκυμοσύνης με τη θεραπεία σχετίζεται σε μεγάλο βαθμό με την ηλικία της γυναίκας, ιδιαίτερα όταν χρησιμοποιούνται τα ωάρια της ίδιας της γυναίκας. Οι περισσότερες κλινικές έχουν ένα ορισμένο ανώτατο όριο ηλικίας μετά το οποίο δεν θα πραγματοποιούν εξωσωματική γονιμοποίηση (IVF) με τα ωάρια της ίδιας της γυναίκας. Το όριο ηλικίας για θεραπεία εξωσωματικής είναι κάπου μεταξύ 42 και 45 στα περισσότερα προγράμματα. Όταν χρησιμοποιούνται ωάρια δότη, το σημαντικό ζήτημα είναι η ηλικία του δότη.

Με τη δωρεά ωαρίων, η ηλικία του λήπτη δεν φαίνεται να επηρεάζει τις πιθανότητες επιτυχίας. Υπάρχουν επίσης περιπτώσεις εγκυμοσύνης με ηλικία άνω των 60 ετών.

Τι περιλαμβάνει η εξωσωματική γονιμοποίηση;

Η εξωσωματική γονιμοποίηση είναι μια πολύπλοκη διαδικασία. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο πριν υποβληθούν σε θεραπεία εξωσωματικής γονιμοποίησης, οι ασθενείς έχουν έναν προσανατολισμό εξωσωματικής γονιμοποίησης με τον γιατρό τους, ο οποίος θα εξηγήσει πλήρως τη διαδικασία, συμπεριλαμβανομένων των ερευνών και των διαδικασιών. Όλοι οι ασθενείς με εξωσωματική γονιμοποίηση θα λάβουν οδηγίες σχετικά με τον σωστό χρόνο και τη χορήγηση των φαρμάκων γονιμότητας που εμπλέκονται στον κύκλο θεραπείας.

Θα μεταφερθεί ένα έμβρυο ή περισσότερα;

Είναι στα χέρια των ασθενών να αποφασίσουν πόσα έμβρυα θα μεταφέρουν. Δεν μπορεί να διασφαλιστεί ότι κάθε εμβρυομεταφορά θα γίνει μωρό. Ένας εύκολος τρόπος για να βελτιώσετε τις πιθανότητες επίτευξης εγκυμοσύνης σε έναν κύκλο εξωσωματικής γονιμοποίησης είναι η μεταφορά περισσότερων εμβρύων. Ωστόσο, ο κίνδυνος πολύδυμης εγκυμοσύνης αυξάνεται επίσης με τη μεταφορά περισσότερων εμβρύων. Κανονικά ο αριθμός των εμβρύων που θα μεταφερθούν θα πρέπει να αποφασίζεται με βάση την ηλικία των ασθενών και πόσες φορές έχουν δοκιμάσει προηγουμένως εξωσωματική γονιμοποίηση.

Πώς μπορείτε να βελτιώσετε τις πιθανότητες θεραπείας εξωσωματικής γονιμοποίησης;

Για να έρθει η επιτυχία σε έναν κύκλο εξωσωματικής γονιμοποίησης, θα πρέπει να αποφύγετε το αλκοόλ, κάπνισμα, τα φάρμακα, να χάσετε βάρος, να αποφύγετε την καφεΐνη ή να ελέγξετε την κατανάλωσή της, να ακολουθήσετε ισορροπημένη διατροφή και να πάρετε συμπληρώματα φολικού οξέος. Η θεραπεία με εξωσωματική γονιμοποίηση πρέπει να ξεκινά νωρίς καθώς η ηλικία παίζει σημαντικό ρόλο.