ΣΕ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΣΕΛΙΔΑ

    1. Τι είναι οι κύστες ωοθηκών
    2. Ποια είναι τα συμπτώματα των κυστών ωοθηκών
    3. Ποιες είναι οι θεραπείες
    4. Ποια είναι η επίδρασή τους στην αναπαραγωγική υγεία των γυναικών
    5. Ποια είναι η σχέση τους με τον καρκίνο

Τι είναι οι κύστες ωοθηκών;

Οι κύστες ωοθηκών είναι υγροπληρούμες κοιλότητες στις ωοθήκες. Η ωοθήκη είναι μια μικρή κοιλότητα στο εσωτερικό του γυναικείου κοιλιακού χώρου, όπου αποθηκεύονται τα ωάρια και διενεργείται η ανάπτυξη τους. Οι κύστες ωοθηκών μπορούν να είναι μικρές και ασυμπτωματικές, αλλά ενίοτε μπορεί να εκφράζονται με συμπτώματα, όπως άλγος στην κοιλιά, πόνος κατά την επαφή ή την άθληση, αστάθμητοι κύκλοι, δυσκολία να μείνει κανείς έγκυος, κλπ. Οι περισσότερες κύστες ωοθηκών είναι καλοήθεις, αλλά μερικές μπορεί να είναι κακοήθεις και να απαιτούν πρόληψη και θεραπεία.

Πόσο συχνές είναι;

Οι κύστες ωοθηκών είναι συνηθισμένες στις γυναίκες της αναπαραγωγικής ηλικίας. Σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας των ΗΠΑ, περίπου μία στις δέκα γυναίκες θα αναπτύξει κύστη ωοθηκών κατά τη διάρκεια της ζωής της. Οι κύστες ωοθηκών μπορεί να εμφανιστούν σε οποιαδήποτε ηλικία, αλλά συνήθως επηρεάζουν τις γυναίκες από την εφηβεία έως τα 50 τους. Συνήθως, οι κύστες ωοθηκών είναι καλοήθεις και δεν απειλούν τη ζωή, αλλά ορισμένες φορές μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα υγείας και αναπαραγωγής.

Δεδομένου ότι δεν διαθέτουμε αναλυτικά στοιχεία για την Ελλάδα, μπορούμε να αναφέρουμε ότι οι κύστες ωοθηκών είναι συχνές στον ελληνικό γυναικείο πληθυσμό, όπως και σε άλλες χώρες του κόσμου. Η συχνότητα των κυστών ωοθηκών μπορεί να διαφέρει ανάλογα με την ηλικία και άλλους παράγοντες, όπως το οικογενειακό ιστορικό και ο τρόπος ζωής. Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι η ανίχνευση κυστών ωοθηκών στην Ελλάδα γίνεται μέσω της κλινικής εξέτασης από έναν ειδικό ιατρό και ενδεχομένως μέσω ειδικών εξετάσεων, όπως η υπερηχογραφία και η αποτύπωση με ακτίνες MRI, όταν αυτό κρίνεται απαραίτητο.

Ποια είναι τα συμπτώματα των κυστών ωοθηκών;

Οι κύστες ωοθηκών μπορεί να μην προκαλούν συμπτώματα και να ανακαλύπτονται τυχαία κατά τη διάρκεια μιας εξέτασης, όπως του υπερηχογραφήματος. Ωστόσο, όταν υπάρχουν συμπτώματα, αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν:

  • Πόνο ή αδιαθεσία στην κοιλιά ή στο κάτω μέρος της πλάτης
  • Πληρότητα ή βάρος στην κοιλιά
  • Αλλαγές στην περίοδο, όπως αιμορραγία εκτός περιόδου ή διαρκής και επίμονη βλάβη
  • Πόνος κατά την σεξουαλική επαφή
  • Εμετός ή ναυτία
  • Αλλαγές στο μέγεθος ή το σχήμα της κοιλιάς

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι αυτά τα συμπτώματα δεν είναι απαραίτητα συγκεκριμένα για τις κύστες ωοθηκών και μπορεί να οφείλονται σε άλλες παθήσεις, επομένως η ακριβής διάγνωση πρέπει να γίνεται από ειδικό ιατρό.

Ποιες είναι οι θεραπείες;

Η θεραπεία των κυστών ωοθηκών εξαρτάται από το μέγεθος, τον τύπο και τα συμπτώματα που προκαλούν. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η κύστη μπορεί να επιλυθεί μόνη της χωρίς καμία θεραπεία. Εάν όμως η κύστη προκαλεί συμπτώματα, χρειάζεται θεραπεία. Οι επιλογές θεραπείας μπορεί να περιλαμβάνουν:

Παρακολούθηση: Σε ορισμένες περιπτώσεις, η κύστη μπορεί να παρακολουθηθεί απλά με την επαναλαμβανόμενη υπερηχογραφία για να διαπιστωθεί αν αυξάνεται ή επιδεινώνεται.

Φαρμακευτική θεραπεία: Ορισμένα φάρμακα μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση του μεγέθους της κύστης ή να ανακουφίσουν τα συμπτώματα που προκαλεί.

Χειρουργική αφαίρεση: Σε ορισμένες περιπτώσεις, η κύστη μπορεί να αφαιρεθεί με χειρουργική επέμβαση. Αυτή η επέμβαση μπορεί να περιλαμβάνει την αφαίρεση μόνο της κύστης ή της όλης της ωοθήκης, ανάλογα με τη θεραπεία που επιλέγει ο γιατρός.

Ποια τρόφιμα βοηθούν στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων;

Υπάρχουν ορισμένα τρόφιμα που μπορούν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων των κυστών ωοθηκών, όπως:

Τα φυτικά προϊόντα: Φρούτα, λαχανικά και δημητριακά ολικής άλεσης περιέχουν φυτικές ίνες και αντιοξειδωτικά, τα οποία μπορούν να βελτιώσουν την υγεία του συστήματος αναπαραγωγής και να μειώσουν τη φλεγμονή.

Τα τρόφιμα πλούσια σε Ωμέγα-3 λιπαρά οξέα: Ψάρια όπως σολομός, σαρδέλες και μπακαλιάρος, καθώς και καρύδια και σπόροι, περιέχουν Ωμέγα-3 λιπαρά οξέα που έχουν αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες και μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση της φλεγμονής που σχετίζεται με τους κύστες ωοθηκών.

Τα τρόφιμα πλούσια σε μαγνήσιο: Τα φυλλώδη λαχανικά, τα φουντούκια, τα αμύγδαλα και οι σπόροι κολοκύθας είναι πλούσια σε μαγνήσιο, ένα μέταλλο που μπορεί να βελτιώσει την υγεία των ωοθηκών και της ωοποιίας.

Κατανάλωση καφέ: Επιπλέον, ορισμένες έρευνες έχουν δείξει ότι η κατανάλωση καφέ μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης κύστεων ωοθηκών. Ωστόσο, δεν υπάρχουν σαφείς ενδείξεις για την αποτελεσματικότητα αυτών των τροφών στη θεραπεία των κυστών ωοθηκών.

Σε γενικές γραμμές, η διατροφή που προτείνεται για την αντιμετώπιση των κυστών ωοθηκών είναι παρόμοια με αυτή που συνιστάται για τη γενικότερη υγεία του οργανισμού: ισορροπημένη, πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, ολικά σιτηρά και λίγα κορεσμένα λιπαρά, ενώ παράλληλα θα πρέπει να αποφεύγονται οι υπερβολές σε ζάχαρη, αλκοόλ και κατεργασμένα τρόφιμα.

Επιπλέον, η άσκηση μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του στρες και στην αποτροπή της παχυσαρκίας, η οποία συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης κύστεων ωοθηκών.

Σχεδιάγραμμα με τις πολυκυστικές ωοθήκες

Ποια είναι η επίδρασή τους στην αναπαραγωγική υγεία των γυναικών

Οι κύστες ωοθηκών μπορούν να επηρεάσουν την αναπαραγωγική υγεία των γυναικών, ανάλογα με το μέγεθος και τον τύπο της κύστης, καθώς και τα συμπτώματα που προκαλούν. Ορισμένα από τα επιπλέον προβλήματα που μπορεί να προκληθούν είναι τα εξής:

Αυξημένος κίνδυνος θρόμβωσης: Οι γυναίκες με κύστες ωοθηκών έχουν αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξουν θρόμβους αίματος στις φλέβες τους.

Επιπτώσεις στην ωοθηκική λειτουργία: Οι κύστες ωοθηκών μπορούν να επηρεάσουν την ωοθηκική λειτουργία της γυναίκας, με αποτέλεσμα να δυσκολεύεται η ωρίμανση και η έκκριση του ωαρίου.

Επιπτώσεις στην ωοποιητική ικανότητα: Οι κύστες ωοθηκών μπορούν να επηρεάσουν την ωοποιητική ικανότητα της γυναίκας, με αποτέλεσμα να δυσκολεύεται η κύηση.

Εάν η κύστη ωοθηκών δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί να προκαλέσει σοβαρότερα προβλήματα στην αναπαραγωγική υγεία της γυναίκας.

Πώς επηρεάζουν την εγκυμοσύνη και τη γέννα;

Οι κύστες ωοθηκών μπορούν να επηρεάσουν την εγκυμοσύνη και τη γέννα στις γυναίκες. Ανάλογα με το μέγεθος και τη θέση της κύστης, καθώς και την παρουσία άλλων συμπτωμάτων, οι επιπτώσεις στην εγκυμοσύνη και τη γέννα μπορεί να είναι διαφορετικές. Ορισμένες από τις επιπτώσεις που μπορεί να έχουν οι κύστες ωοθηκών στην εγκυμοσύνη και τη γέννα είναι οι εξής:

Δυσκολίες στην κύηση: Οι κύστες ωοθηκών μπορούν να επηρεάσουν την ωοποίηση και την κύηση στις γυναίκες. Εάν η κύστη ωοθηκών εμποδίζει την ωοποίηση ή τη μεταφορά του ωαρίου στον μήτρα, μπορεί να δυσκολεύεται η κύηση.

Αυξημένος κίνδυνος αποβολής: Οι κύστες ωοθηκών μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο αποβολής στις πρώτες εβδομάδες της εγκυμοσύνης, εάν επηρεάζουν την πρόσληψη του εμβρύου στον τοίχο της μήτρας.

Αυξημένος κίνδυνος παραμονής στην κύστης: Σε ορισμένες περιπτώσεις, η κύστη ωοθηκών μπορεί να παραμένει στη θέση της για περισσότερο από τρεις κύκλους περιόδων. Αυτό μπορεί να επηρεάσει την ωοποίηση και την κύηση.

Απειλητική κύηση: Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι κύστες  ωοθηκών μπορούν να οδηγήσουν σε απειλητική κύηση ή να προκαλέσουν πρόωρη γέννα.

Κύστες ωοθηκών στην εγκυμονούσα: Οι κύστες ωοθηκών μπορούν να εμφανιστούν και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, και σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να είναι αναγκαία η θεραπευτική παρέμβαση.

Δυσκολίες κατά τη διάρκεια του τοκετού: Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι κύστες ωοθηκών μπορούν να προκαλέσουν δυσκολίες κατά τη διάρκεια του τοκετού. Συγκεκριμένα, μπορεί να παρουσιαστεί μια κατάσταση που ονομάζεται ovarian hyperstimulation syndrome (OHSS), η οποία μπορεί να επηρεάσει την ικανότητα της γυναίκας να γεννήσει φυσιολογικά.

Το OHSS είναι μια σπάνια αλλά σοβαρή επιπλοκή της υπερβολικής διέγερσης των ωοθηκών κατά τη διάρκεια της θεραπείας με φάρμακα. Η κατάσταση αυτή μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα, όπως διάρροια, απώλεια βάρους, αναπνευστικές δυσκολίες, και προβλήματα με τη λειτουργία του νεφρού.

Εκτοπισμός της εμβρυϊκής κύησης: Επιπλέον, οι κύστες ωοθηκών μπορεί να προκαλέσουν ασυνήθιστη θέση του εμβρύου στη μήτρα, που ονομάζεται εκτοπισμός της εμβρυϊκής κύησης. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια της εγκυμοσύνης και σε ανάγκη να κάνει η γυναίκα επείγουσα χειρουργική επέμβαση.

Πώς επηρεάζουν οι κύστες ωοθηκών την ωοθηκική λειτουργία και την εμμηνόπαυση;

Οι κύστες ωοθηκών μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά την ωοθηκική λειτουργία και την εμμηνόπαυση. Η ωοθηκική λειτουργία επηρεάζει την ωρίμανση των ωαρίων και την έκκριση των ορμονών που ελέγχουν τον κύκλο της γυναίκας. Η ωοθηκική λειτουργία μπορεί να επηρεαστεί από τις κύστες ωοθηκών, καθώς οι μεγάλες κύστες μπορούν να περιορίσουν τη λειτουργία της ωοθήκης.

Στις περιπτώσεις όπου η κύστη ωοθηκών περιέχει ωάρια που δεν έχουν ωριμάσει πλήρως, ο κίνδυνος εμφάνισης πρόωρης εμμηνόπαυσης αυξάνεται, καθώς η ωοθήκη δεν θα εκκρίνει επαρκή ποσότητα ορμονών που απαιτούνται για τη σωστή λειτουργία του συστήματος αναπαραγωγής. Επιπλέον, οι κύστες ωοθηκών μπορούν να επηρεάσουν την εμμηνόπαυση, είτε καθυστερώντας την εμφάνισή της είτε προκαλώντας πρόωρη εμμηνόπαυση.

Συγκεκριμένα:

  1. Σε μερικές περιπτώσεις, οι κύστες ωοθηκών μπορούν να επηρεάσουν τη λειτουργία των υπόλοιπων ωοθηκών. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ανικανότητα για την ωοθηκική λειτουργία ή ακόμα και στην πρόωρη εμμηνόπαυση σε ορισμένες περιπτώσεις.
  2. Οι κύστες ωοθηκών μπορούν να προκαλέσουν απώλεια αυτόνομης ωοθηκικής δραστηριότητας σε μερικές περιπτώσεις. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μείωση των επιπέδων οιστρογόνου, που μπορεί να επηρεάσει την ωοθηκική λειτουργία και την εμμηνόπαυση.
  3. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η θεραπεία για τις κύστες ωοθηκών μπορεί να περιλαμβάνει την αφαίρεση ολόκληρης της ωοθήκης. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε πρόωρη εμμηνόπαυση, καθώς η εκτίμηση του μηχανισμού ρύθμισης της εμμηνόπαυσης είναι συχνά σύνθετη και

Ποια είναι η σχέση τους με τον καρκίνο;

Ανατομία ωοθηκών με καρκίνο σταδίου 3

Οι κύστες ωοθηκών σπάνια είναι καρκινικές, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να εξελιχθούν σε καρκίνο των ωοθηκών. Ο καρκίνος των ωοθηκών είναι σπάνιος, αλλά επικίνδυνος, καθώς συνήθως διαγιγνώσκεται σε προχωρημένα στάδια.

Υπάρχουν ορισμένες κύστες ωοθηκών που είναι πιο πιθανό να εξελιχθούν σε καρκίνο. Αυτές οι κύστες αναφέρονται ως κύστες με δυνητικό καρκινογόνο κίνδυνο. Οι κύστες αυτές μπορεί να παρουσιάσουν κάποια από τα εξής χαρακτηριστικά:

  • Μεγάλο μέγεθος, συνήθως πάνω από 10 εκατοστά
  • Στερεά στοιχεία εντός της κύστης
  • Διακλαδωτά εσωτερικά δομικά στοιχεία

Οι κύστες με δυνητικό καρκινογόνο κίνδυνο απαιτούν προσεκτική παρακολούθηση και μπορεί να απαιτηθεί χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεσή τους.

Καλοήθεις κύστες

 Λειτουργικές κύστες

Κάποιες κύστες, οι λεγόμενες «λειτουργικές» αποτελούν μέρος της φυσιολογικής διαδικασίας της εμμήνου ρύσεως και είναι αποτέλεσμα της ωορρηξίας. Κάθε μήνα ένα ωάριο που ονομάζεται θηλάκιο μεγαλώνει μέσα στην ωοθήκη, και στο μέσο του κύκλου το ωάριο απελευθερώνεται.

Πιο συγκεκριμένα, οι τύποι των λειτουργικών κύστεων είναι δύο:

  • Κυστικό θηλάκιο, στην περίπτωση που το θηλάκιο δεν ανοίγει για να απελευθερώσει το ωάριο
  • Ωχρό σωμάτιο, στην περίπτωση που το ωοθηλάκιο που πραγματοποιήθηκε έχει απελευθερώσει το ωάριο

 Και στις δυο περιπτώσεις που προαναφέρθηκαν πιθανότατα δεν θα υπάρχουν συμπτώματα ή εάν υπάρχουν θα είναι πολύ ήπια και υποχωρούν μέσα σε 6-8 εβδομάδες.

Δερμοειδείς κύστες

Οι δερμοειδείς κύστες είναι και αυτές κατά κανόνα καλοήθεις κύστες που αποτελούνται από μονήρη κοιλότητα που είναι συνήθως γεμάτη σμήγμα, τρίχες, δόντια, στοιχεία οστίτη ιστού. Συχνά είναι μικρές και δεν γίνονται αντιληπτές από τη γυναίκα, εάν όμως μεγαλώσουν μπορούν να προκαλέσουν πόνο. Πολύ σπάνια υπάρχει ενδεχόμενο να βρεθούν και κακοήθη κύτταρα στο περιεχόμενό τους και για αυτό το λόγο η ιστολογική εξέταση έχει σε αυτή την περίπτωση ιδιαίτερη βαρύτητα. Η αφαίρεσή τους γίνεται λαπαροσκοπικά και η μέθοδος αυτή προτιμάται αντί της λαπαροτομίας καθώς παραμένει ανέπαφος σχεδόν ολόκληρος ο υγιής ωοθηλακικός ιστός.

Κυσταδενώματα

Τα κυσταδενώματα αποτελούν το 20% όλων των καλοηθών όγκων των ωοθηκών και είναι το δεύτερο πιο συχνό καλοήθες επιθηλιακό νεόπλασμα των ωοθηκών. Μερικές φορές είναι γεμάτες με υγρό ή ένα παχύ κολλώδες gel. Συνηθέστατα είναι καλοήθεις, απλά μπορεί να αποκτήσουν πολύ μεγάλο μέγεθος και να προκαλέσουν πόνο.

Κύστες ενδομητρίωσης

Οι κύστες ενδομητρίωσης συνήθως αναφέρονται και ως «σοκολατοειδείς κύστες» λόγω της μορφής τους. Μπορεί να φτάσουν σε μέγεθος μέχρι και τα 4-6 εκατοστά. Η υφή τους είναι μεικτή (ορώδες περιεχόμενο ή/και αίμα που έχει οξειδωθεί). Συνήθως αντιμετωπίζονται με χειρουργική αφαίρεση, λαπαροσκοπικά ή με λαπαροτομία. Ακόμη, οι κύστες ενδομητρίωσης σχετίζονται άμεσα με τη γονιμότητα μιας γυναίκας.

Κακοήθεις κύστες

Σε λίγες περιπτώσεις μια ωοθηκική κύστη είναι κακοήθης. Εάν συμβαίνει αυτό, τότε έχουμε να κάνουμε με μία πολύ ύπουλη ασθένεια που απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή και αυτό διότι υπάρχει πιθανότητα μη έγκαιρης διάγνωσης καθώς σε πρώιμο στάδιο είναι πιθανό να μην υπάρχει κανένα σύμπτωμα. Όσο η ασθένεια προχωρά, τα συμπτώματα συνοψίζονται ως ακολούθως:

  • Πόνος-πίεση στην κοιλιακή χώρα, τη μέση ή/και τα πόδια
  • Διόγκωση της κοιλιάς/φούσκωμα
  • Ναυτία, δυσπεψία, δυσκοιλιότητα
  • Μόνιμο αίσθημα κόπωσης
  • Ασυνήθιστη κολπική αιμορραγία ή περίοδος μετά το πέρας της εμμηνόπαυσης

ΠΡΟΣΟΧΗ! Τα παραπάνω συμπτώματα, μεμονωμένα η ακόμη και στο σύνολό τους δεν υποδηλώνουν σαφώς την ύπαρξη μιας κακοήθους κύστης. Σε περίπτωση που κάποια γυναίκα παρατηρήσει κάποια ή όλα αυτά τα συμπτώματα θα πρέπει να επικοινωνήσει άμεσα με τον γυναικολόγο της καθώς μόνον αυτός είναι σε θέση να αξιολογήσει την συνολική κλινική εικόνα και να αποφασίσει εάν χρειάζεται περαιτέρω έλεγχος αλλά και ποια θεραπεία συνίσταται.

 

Δείτε επίσης:               Όσα πρέπει να γνωρίζετε για τις λοιμώξεις του κόλπου και του τραχήλου της μήτρας

 



Γυναικολόγος στην Αθήνα Dr Καλαμπόκας Μανόλης

Ο Dr Μ. Καλαμπόκας είναι ειδικός στη Γυναικολογική Ογκολογία, Λαπαροσκόπηση, Κολποσκόπηση

Δείτε το βιογραφικό μου

Επικοινωνήστε μαζί μου

 

 



Θεόδωρος Καλαμπόκας Γυναικολόγος

Ο Dr Θ. Καλαμπόκας είναι ειδικός στη στη Γυναικολογική Ενδοκρινολογία, Εξωσωματική Γονιμοποίηση, Υστεροσκόπηση, Ενδοσκόπηση

Δείτε το βιογραφικό μου

Επικοινωνήστε μαζί μου

 

 

Last update: 11/05/23